Η εικόνα ενός μικρού πουλαριού, που χρησιμοποιείται ως «κράχτης» για να προσελκύσει πελάτες, αποκαλύπτει τη βαθιά εργαλειοποίηση των ζώων στις τουριστικές υπηρεσίες.

Πριν λίγες ημέρες σε παραλία στη Θάσο, τέσσερα άλογα που συμμετείχαν σε «τουριστική δραστηριότητα» ξέφυγαν από τον έλεγχο με αποτέλεσμα να τραυματίσουν ένα πεντάχρονο κορίτσι που έπαιζε στην άμμο. Το περιστατικό, που κατεγράφη σε βίντεο, δεν ήταν τυχαίο. Είναι απόδειξη σωρείας προβλημάτων, αδράνειας και έλλειψης εποπτείας που χαρακτηρίζει τη λειτουργία των επιχειρήσεων με ιπποειδή στη χώρα μας.

Όπως συμπεραίνουμε από το βίντεο, το ένα από τα τέσσερα άλογα ήταν νεαρής ηλικίας και χωρίς αναβάτη. Για κάποιο λόγο άρχισε να καλπάζει λίγο πιο γρήγορα, παρασύροντας και τα υπόλοιπα άλογα σε μία ανεξέλεγκτη διαδρομή ανάμεσα στους λουόμενους. Αποτέλεσμα να μεταφερθεί ένα παιδί στο νοσοκομείο με τραύματα στο κεφάλι και το σώμα.

Τα άλογα, τα γαϊδούρια και τα μουλάρια δεν είναι τουριστικά αξεσουάρ. Είναι πλάσματα που απαιτούν σεβασμό, κατάλληλη εκπαίδευση και υπεύθυνη διαχείριση. Όπως κάθε ζωντανό πλάσμα, μπορεί να τρομάξουν, να αντιδράσουν έντονα σε ερεθίσματα, να ενοχλούνται από την παρουσία κόσμου και να στρεσαριστούν. Όταν οι ανάγκες τους αγνοούνται ή όταν υποτιμάται η φύση τους, τότε οι αντιδράσεις τους μπορεί να είναι απρόβλεπτες… όχι επειδή είναι επιθετικά, αλλά επειδή έτσι προστατεύονται.

Η παρουσία τους σε παραλίες γεμάτες κόσμο, χωρίς συγκεκριμένους κανόνες, χωρίς κατάλληλη εποπτεία και χωρίς βασικά μέτρα ασφάλειας, αποτελεί απειλή τόσο για τους ανθρώπους όσο και για τα ίδια τα ζώα. Στην περίπτωση της Θάσου, τα άλογα κινούνταν ανάμεσα στους λουόμενους χωρίς επαρκείς αποστάσεις, χωρίς αρκετούς συνοδούς, χωρίς βασικά μέτρα ασφαλείας, με ένα πουλάρι στην ομάδα εντελώς ελεύθερο, και κυρίως χωρίς κάποιο σχέδιο αντίδρασης αν τα πράγματα ξέφευγαν από τον έλεγχο.

Οι τουριστικές ιππικές δραστηριότητες, ιδιαίτερα σε νησιά και παραλίες, λειτουργούν εδώ και χρόνια σε ένα νομοθετικό κενό. Δεν υπάρχει σαφής μηχανισμός ελέγχου για την προέλευση των ζώων, τις συνθήκες διαβίωσης, την κατάσταση της υγείας τους, ή την εκπαίδευση των εργαζομένων που τα διαχειρίζονται.

Το συγκεκριμένο περιστατικό φέρνει στο φως και μια άλλη προβληματική τακτική: τη χρήση πουλαριών και μικρών ιπποειδών ως «δόλωμα» για τουρίστες. Αυτά τα ζώα, λόγω της ηλικίας τους, προκαλούν το ενδιαφέρον ειδικά από παιδιά, και αυξάνουν την πιθανότητα να αγοραστεί μια βόλτα. Όμως τα νεαρά ιπποειδή δεν έχουν σταθεροποιημένη συμπεριφορά, είναι απρόβλεπτα και μπορεί να πανικοβληθούν εύκολα. Η χρήση τους σε τέτοιες συνθήκες αποτελεί όχι μόνο κίνδυνο για το κοινό, αλλά και ξεκάθαρη παραβίαση των αρχών καλής μεταχείρισης.

Οι ειδικοί γνωρίζουν πως τα ιπποειδή δεν πρέπει να βρίσκονται σε παραλίες μετά τις 7 το πρωί, όπου η θερμοκρασία και η ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας καθιστούν το περιβάλλον επικίνδυνο. Τα πόδια τους καίγονται στην άμμο, η άμεση επαφή με τη θάλασσα μπορεί να προκαλέσει στρες, ενώ η πολυκοσμία (μπάλες, φωνές, σκυλιά, μουσική) αυξάνει τον κίνδυνο πανικού.

Η νομοθεσία για τη χρήση ζώων σε τουριστικές δραστηριότητες δεν καλύπτει επαρκώς αυτές τις συνθήκες. Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν ελάχιστες γενικές προβλέψεις για την προστασία των ιπποειδών, δεν υπάρχει εξειδικευμένο πλαίσιο για τις επιχειρήσεις - ποιοι αδειοδοτούνται, πώς ελέγχονται, τι εκπαίδευση απαιτείται, ποιες είναι οι επιτρεπόμενες ώρες και συνθήκες λειτουργίας.

Το ατύχημα στη Θάσο δεν πρέπει να περάσει ως ακόμα ένα καλοκαιρινό συμβάν. Είναι ένα καμπανάκι. Ως Μη Κυβερνητική Οργάνωση που υπερασπίζεται τα δικαιώματα των ζώων, ζητάμε από τα συναρμόδια Υπουργεία (Αγροτικής Ανάπτυξης, Τουρισμού… κλπ) να προχωρήσουν άμεσα:

1. Στη δημιουργία μητρώου επιχειρήσεων με ιπποειδή, με πλήρη καταγραφή των δραστηριοτήτων τους, των ζώων, των συνοδών και των επιτρεπόμενων περιοχών λειτουργίας.

2. Στη θέσπιση υποχρεωτικής εκπαίδευσης και πιστοποίησης για όσους διαχειρίζονται ιπποειδή, με ειδικά μαθήματα διαχείρισης κινδύνου και συμπεριφοράς των ζώων.

3. Στην υποχρεωτική ύπαρξη συνοδών ανά συγκεκριμένο αριθμό ζώων, με έλεγχο από αρμόδιες αρχές (π.χ. κτηνιατρικές υπηρεσίες, αστυνομία).

4. Στη ρητή απαγόρευση βόλτας με άλογα σε ώρες υψηλής θερμοκρασίας ή σε περιοχές με μαζικό τουρισμό.

5. Στην ποινική λογοδοσία σε περιπτώσεις αμέλειας που θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές ή βασανίζουν τα ζώα.

Η υπεύθυνη τουριστική ανάπτυξη δεν μπορεί να γίνει εις βάρος της ασφάλειας των πολιτών ή της ευζωίας των ζώων. Οι τουρίστες, Έλληνες και ξένοι, έχουν το δικαίωμα να γνωρίζουν ότι οι δραστηριότητες που τους προσφέρονται είναι ασφαλείς και ηθικά αποδεκτές. Και τα ζώα έχουν δικαίωμα σε ένα περιβάλλον που σέβεται τις ανάγκες τους.

Το περιστατικό στη Θάσο ήταν τραγικό, αλλά μπορεί, και πρέπει, να γίνει η αφορμή για μια ουσιαστική αλλαγή. Να σταματήσουμε να βλέπουμε τα ζώα ως εργαλεία τουριστικής εκμετάλλευσης και να τα αντιμετωπίσουμε ως όντα με δικαιώματα. Να προλάβουμε το επόμενο ατύχημα. Να προστατεύσουμε τα παιδιά μας, τα ζώα, και τελικά, την ίδια την εικόνα της χώρας μας ως υπεύθυνου τουριστικού προορισμού.